600-lecie elekcji Andrzeja Łaskarza na biskupstwo poznańskie

Sesja naukowa poświęcona Andrzejowi Łaskarzowi z Gosławic (1362–1426), biskupowi poznańskiemu, wybitnemu duchownemu, intelektualiście i dyplomacie (zorganizowana przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Koninie przy współpracy Parafii Rzymsko-Katolickiej pw. św. Andrzeja Apostoła w Koninie-Gosławicach oraz Miasta Konin) miała na celu przypomnieć postać człowieka, który wraz ze swoim bratankiem Janem z Lichenia, wojewodą brzesko-kujawskim (zm. ok. 1450) wprowadził Gosławice na karty uniwersyteckich podręczników.

Był jednym z dyplomatów czasów panowania Władysława Jagiełły, cenionym intelektualistą, wybitnym duchownym. Obracał się w znakomitych kręgach społecznych w Europie. Podróżował do Jerozolimy, Budy, Rzymu, Pawi, Pizy, Padwy, Wrocławia, Malborka, Heidelbergu. Parę lat spędził na Soborze Powszechnym w Konstancji. Spotykał się z władcami Europy, tego formatu co Jan Luksemburski, wielcy mistrzowie krzyżaccy, książę Witold. Był te sekretarzem cesarza Niemiec, Ruprechta. Postać biskupa jednak nie doczekała się osobnej monografii, która przedstawiałaby ją w sposób w pełni zasługujący na uznanie. Spotkanie, które odbyło się 25 października 2014 r. w konińskiej Sali Ratuszowej rozpoczęło tę trudną drogę prezentacji Andrzeja Łaskarza i jego dokonań w wielu wymiarach (przestrzenie: społeczna, polityczna, kulturowa, duchowa) oraz płaszczyznach jego dokonań w służbie państwa i Kościoła. Obecność tak znakomitych prelegentów – pracowników Instytutu Historii PAN oraz Pracowni Słownika Historyczno-Geograficznego Wielkopolski w średniowieczu w Poznaniu – gwarantowała wysoki poziom prezentowanych referatów oraz całej dyskusji, moderowanej trafnymi uwagami wybitnego uczonego, prof. dra hab. Tomasza Jurka.

Wśród gości konferencji byli prezydent Konina – Józef Nowicki, jego zastępca – Sławomir Lorek, wiceprzewodniczący Rady Miasta – Tadeusz Wojdyński. Po krótkim wystąpieniu Henryka Janaska, dyrektora MPB w Koninie, głos zabrał prezydent Konina Józef Nowicki, który dostrzegł europejski format postaci Andrzeja Łaskarza i docenił wielką wartość dziedzictwa kulturowego pozostawionego w Gosławicach (kościół parafialny oraz zamek).

Wystąpienia mgra Tomasza Gidaszewskiego przybliżyło biografię bohatera konińskiego spotkania, zorganizowanego z okazji 600-lecia jego elekcji na biskupa poznańskiego.

Dr Paweł Dembiński, mówiąc o kapitule katedralnej poznańskiej w czasach pontyfikatu Łaskarza w stolicy Wielkopolski, pośrednio wskazał na wysokie aspiracje intelektualne jej członków oraz bezkonfliktowy sposób sprawowania rządów. Produkcja dokumentowa i aktowa kancelarii biskupiej w latach 1414–1426 była tematem rozważań mgra Adama Michała Kozaka. Jerzy Łojko (MPB w Koninie) krótko scharakteryzował wartość dziedzictwa kulturowego pozostawionego przez Łaskarza w Gosławicach oraz podjął polemiczną próbę oceny dorobku historiografii poświęconego kościołowi parafialnemu i rezydencji obronnej w Gosławicach. Więcej było tu pytań niż odpowiedzi, których należy oczekiwać w przygotowywanych do druku materiałach posesyjnych.

Istotne znaczenie tego spotkania naukowego to wyraźne określenie miejsca Gosławic w kulturowej przestrzeni Europy, z którym związane było życie Andrzeja Łaskarza, zwłaszcza w schyłkowym jego okresie. Odkrycie nowych źródeł archiwalnych do dziejów Andrzeja Łaskarza to kolejne osiągnięcie, wskazujące na przekroczenie ważnych progów poznania naukowego.

W czasie dyskusji dostrzeżono, że w programie sesji zabrakło wystąpień, który przybliżyłyby Andrzeja Laskarza jako wybitnego duchownego (teologa) i jako intelektualistę (absolwenta Pragi oraz doktora prawa kanonicznego Uniwersytetu w Padwie z 1405 r.). Te istotne braki, zgodnie z zapowiedzią organizatorów, mają być uzupełnione w publikacji, w której ma znaleźć się dodatkowo tekst, którego zabrakło w programie konferencji.

W dyskusji głos zabrało kilka osób. Za cenne należy uznać wystąpienia Michała Gruszczyńskiego, który przypomniał epitafium Andrzeja Łaskarza, pióra Marcina ze Słupcy. Ks. Jacek Laszczyk, proboszcz parafii Gosławice upomniał się o upamiętnienie biskupa Andrzeja poprzez nadanie jego imienia ulicy w mieście lub też szkole ewentualnie innej placówce kulturalnej. Prof. Tomasz Jurek w podsumowaniu sesji wskazał na obszary badań naukowych, które mogą przybliżyć postać jej bohatera jako człowieka z kręgu intelektualistów średniowiecznej Europy, zasługującego na pamięć współczesnych pokoleń.

Konińską sesję poprzedził objazd naukowy. Prowadził on trasą łączącą miejscowości związane z biskupami lubuskimi, wywodzącymi się lub powiązanymi z miejscowościami wschodniej Wielkopolski. Były to Gosławice Andrzeja Łaskarza (1414–1426), Kazimierz Biskupi Jana Lubrańskiego (1499–1520), Borysławice Zamkowe i Borysławice Kościelne Wojciecha Jastrzębca (1399–1412). Objazd pominął Radolinę biskupa Piotra Wysza (1412–1414).

W ramach promocji dokonań Andrzeja Łaskarza władze miasta zdecydowały się umieścić tablicę informacyjną, którą ustawiono przy kościele parafialnym w Gosławicach. Ukazał się także folder zawierający biografię biskupa Andrzeja.

Miejska Biblioteka Publiczna w Koninie - www.mbp.konin.pl

Wróć