Konin leży w środkowej części Polski. Tak dawniej jak i dziś w bezpośrednim sąsiedztwie miasta znajduje się ważny węzeł komunikacyjny - łączący północ kraju z południem oraz wschodnią część z zachodnią. O tym, że zawsze przez Konin przebiegały ważne szlaki handlowe świadczy wznoszący się w centrum dawnego Konina słup drogowy z XII wieku, wyznaczający niegdyś połowę drogi między Kaliszem a Kruszwicą – leżącymi na dawnym Szlaku Bursztynowym. Najważniejszą osadą było Stare Miasto z romańskim kościołem parafialnym. To ono dało początek Koninowi lokowanemu na prawie magdeburskim, na wzór Kalisza, około 1283 roku. Odtąd Konin położony na wyspie, w korycie Warty, był grodem strzegącym brodu na rzece.
Los Konina był odbiciem historii kraju - począwszy od 1331 roku, kiedy to Krzyżacy doszczętnie zniszczyli je. Odbudowane przez króla Kazimierza Wielkiego (1333-1370) i otoczone murem - wraz z dwoma bramami: Kaliską i Toruńską - strzegło przepraw na szlaku wiodącym do innych miast. Konin stał się siedzibą powiatu sądowego, a koniński zamek siedzibą starosty oraz centrum administracyjnym i gospodarczym najbliższej okolicy. W następnych stuleciach w mieście prężnie rozwijało się rzemiosło, które świadczyło o jego ekonomicznej kondycji. Już wtedy Konin był ważnym ośrodkiem kultury i nowych prądów religijnych, a także medycyny.
Na przełomie XVI i XVII w. działali tu dwaj wybitni doktorzy po studiach w Padwie: fundator najstarszych w Polsce katedr anatomii i botaniki lekarskiej Uniwersytetu Krakowskiego - Jan Zemełka oraz Kacper Blewski. Pomyślny rozwój Konina został zahamowany w XVII stuleciu. W 1628 roku wybuchła trwająca trzy lata epidemia, która zdziesiątkowała ludność. Klęski tego okresu pogłębiły „potop szwedzki”, pożary i kolejne epidemie. Po upadku Księstwa Warszawskiego Konin znalazł się w granicach Królestwa Kongresowego. Powstanie styczniowe (1863) przebiegło tu w szczególnie ostrej, krwawej formie, znaczone licznymi bitwami i represjami. Po okresie Królestwa Kongresowego miasto na długie lata przestało być centrum regionu.
Odzyskanie niepodległości w 1918 r. nie przyniosło oczekiwanej poprawy sytuacji gospodarczej. Nie było wodociągów i kanalizacji, a mieszkańcy boleśnie odczuli skutki kryzysów ekonomicznych z przełomu lat dwudziestych i trzydziestych.
Ożywienie przyniosło dopiero otwarcie linii kolejowej łączącej Poznań z Warszawą i budowa Kanału Ślesińskiego, łączącego Wartę z jeziorem Gopło. W czasie II wojny światowej Konin znalazł się na obszarze ziem włączonych do III Rzeszy, w ramach tzw. Kraju Warty. Jednocześnie został siedzibą hitlerowskich władz powiatowych. W okolicznych lasach hitlerowcy dokonali masowych mordów ludności polskiej wyznania starozakonnego. Po drugiej wojnie światowej, lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte przyniosły gwałtowny proces uprzemysłowienia, co zmieniło oblicze rolniczego dotychczas regionu. W 1950 roku Konin liczył 12.145 mieszkańców, w 10 lat później - 17.638, w 1970 roku - 40.744. Natomiast w roku 1998 miasto zamieszkiwało już ponad 83,5 tys. osób. Tak gwałtowny przyrost ludności spowodował również szybki rozwój przestrzenny Konina. Miasto wchłaniało kolejne podmiejskie wsie, coraz bardziej oddalone od historycznego centrum. Powierzchnia miasta wynosi obecnie 82 km2. Przyjęta w latach pięćdziesiątych koncepcja urbanistyczna doprowadziła do powstania dwóch odrębnych części miasta, rozdzielonych niezabudowaną przestrzenią okolicy Warty.
Konin pozostaje ważnym centrum administracyjnym, będąc od 1975 roku stolicą województwa, a od 1 stycznia 1999 r., po wejściu w życie reformy samorządowej miasto tracąc status wojewódzki, zostało siedzibą powiatu grodzkiego oraz stolicą powiatu ziemskiego. Jest nadal ośrodkiem dynamicznie kształtującego się życia politycznego i społecznego dla całego obszaru Wschodniej Wielkopolski oraz województwa wielkopolskiego.