W 2025 roku przypadają dwie rocznice związane z Janem Zemełką z Konina, rajcą i burmistrzem Kalisza: 450 lat od uzyskania tytułu doktora medycyny w Padwie oraz 430 lat od fundacji renesansowej kaplicy grobowej w kościele pw. św. Bartłomieja (fara) w Koninie.
Dokładnie w 450-lecie uwieńczonych stopniem doktora padewskich studiów, mając na uwadze ważną rolę, jaką odegrał Jan Zemełka (1539 – 1607) w historii Konina, Towarzystwo Przyjaciół Konina zorganizowało sesję popularnonaukową 15 maja 2025 r. w wyremontowanym Domu Zemełki w Koninie. Inspiracją do przypomnienia pierwszego mieszczanina z Konina ze stopniem doktora były prace badawcze Jerzego Łojki, rozpoczęte przed 400. rocznicą śmierci medyka
i dobrodzieja w 2007 r. oraz wydanie w 2006 r. książki konińskiego lekarza Janusza Sobczyńskiego „Jan Zemełka (Zemelius) z Konina”. To właśnie tej rodzinie – co podkreślił Piotr Rybczyński, prezes TPK i kierownik konińskiego Oddziału Archiwum Państwowego w Koninie – miasto Konin zawdzięcza istnienie ważnych zabytków. Rodzina Zemełków pozostawiła w Koninie renesansową kaplicę grobową w konińskiej farze i murowaną kamienicę w rynku. Warto dodać, że kaplica jest jedyną mieszczańską budowlą tego typu w Wielkopolsce, a dzięki trosce obecnego proboszcza, ks. prałata dra Tomasza Michalskiego epitafium fundatora z 1616 r. jest dostępne w całości.
Prowadzący sesję Andrzej Łącki z Wydziału Kultury i Sportu na początek zaproponował połączenie internetowe z Janem Zemełką, który za pomocą sztucznej inteligencji przemówił osobiście do zebranych. Zastępca prezydenta Konina Witold Nowak przypomniał ukończenie remontu kamienicy Zemełki w 2024 roku i dodał, że są wdrażane projekty jej zagospodarowania. Kopię wydrukowanej w Padwie pracy Jana Zemeliusa można obejrzeć na stronie Konińskiego Archiwum Społecznego, gdzie również znajduje się pierwsza wersja przekładu z łaciny na język polski, wykonanego na zlecenie Miasta Konina.
O rodzinnych koligacjach Zemełków na podstawie zapisów w księgach sądowych, grodzkich i w Metryce Koronnej mówił młody historyk Jakub Łojko, tegoroczny laureat Nagrody Prezydenta Miasta Poznania za najlepszą obronioną pracę magisterską. Jan był synem Anny i Macieja, sołtysa na Kurowie. To sołectwo objął po ojcu Melchior, najstarszy brat Jana. Renesansowa kaplica w kościele farnym zainteresowała Michała R. Czerniaka, muzealnika i konserwatora ze Słupcy. Rozwikłał symbolikę epitafium Jana Zemełki i inkrustacji drewnianych stalli, nawiązujących wystrojem do botaniki lekarskiej i zielnika Szymona Syreniusa, kolegi Jana ze studiów. Obaj panowie byli zafascynowani leczniczą mocą ziół. Prelegent z troską omawiał stan techniczny czterystuletnich stalli i zaapelował o podjęcie wysiłków na rzecz ich konserwacji.
Tomasz Płóciennik, wybitny epigraf z Katedry Epigrafiki i Papirologii Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, rozszyfrował inskrypcje i tajemnicze skróty na tablicach związanych z kaplicą Zemełki. Wskazał błędy, być może literówki, w napisach i podał prawdopodobne przyczyny ich powstania. Tajemniczy napis na włazie do podziemi „CEDO NVLLI” przetłumaczył na polski „Nie ustępuję przed nikim”, co tyczy się śmierci, symbolizowanej przez czaszkę ze skrzyżowanymi piszczelami. Zaś Michał Gruszczyński zbadał pamięć na Uniwersytecie Krakowskim o Janie Zemełce, żaku, absolwencie
i fundatorze dwóch nowych katedr: anatomii i farmacji. Fundacja była wyrazem nowych prądów w medycynie, zrywających ze scholastycznym myśleniem. W Krakowie czekają na płytę pamiątkową Fundatora, na którą jest miejsce obok upamiętnień wybitnych profesorów Uniwersytetu.
O specyfice i nowatorstwie tez postawionych w pracy przygotowanej do egzaminu doktorskiego i o protokole z przebiegu egzaminu w Padwie opowiedział Jerzy Łojko. W auli biskupiej w Padwie Jan Zemełka zdał egzamin na stopień doktorski w obecności Hieronima Galeri, wikariusza biskupa padewskiego, kanclerza uczelni oraz Faustyna de Sumo. Witold Nowak podziękował prelegentom. Sesja została udokumentowana za pomocą kamer TV Warta i Konińskiego Centrum Kultury, które ma w planach film o pierwszym właścicielu obecnego Inkubatora Aktywności Lokalnej „Dom Zemełki”.
Współorganizatorzy: Miasto Konin, KCK, MBP, Parafia św. Bartłomieja w Koninie
