Miejski Rzecznik Konsumentów w Koninie

Urząd Miejski, 62-510 Konin, ul. Wojska Polskiego 2

Miejski Rzecznik Konsumentów - Tatiana Przychodzka
pokój 109, tel. 63 240 13 52, e-mail: rzecznik@konin.um.gov.pl

Biuro Miejskiego Rzecznika Konsumentów, pokój 110, tel. 63 240 11 87

Miejski Rzecznik Konsumentów działa na podstawie ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. 2021 r., poz. 275) i udziela mieszkańcom Konina:

• bezpłatnego poradnictwa prawnego w sprawach związanych z ochroną praw i interesów konsumentów;
• występuje do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów;
• pomaga konsumentom przygotować stosowne pisma procesowe;
• współdziała z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Inspekcją Handlową, organizacjami konsumenckimi;
• prowadzi edukację konsumencką;
• wykonuje inne zadania określone w odrębnych przepisach.

Rzecznik Konsumentów wszelkie podejmowane czynności wykonuje polubownie, nie może wydawać nakazów lub zakazów wobec przedsiębiorców, ani też nakładać kar pieniężnych.

Podstawowe pojęcia

• Konsument – to każda osoba fizyczna nabywająca jakikolwiek towar lub zamawiająca jakąkolwiek usługę dla własnych potrzeb (jest to osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową);
• Osoba fizyczna – to każdy człowiek od momentu narodzin, aż do momentu śmierci;
• Towar konsumpcyjny – rzecz ruchoma nabyta przez konsumenta;
• Umowa – porozumienie dwóch lub więcej stron, które zobowiązują się do wzajemnych świadczeń, z których każda ma prawa i obowiązki;
• Zadatek – określona suma wpłacona na poczet ceny; w przypadku, gdy umowa jest wykonana wtedy jest zaliczana do ceny. Natomiast w razie niewykonania umowy przez przedsiębiorcę konsument może odstąpić od umowy i żądać od przedsiębiorcy sumy dwukrotnie wyższej od wpłaconego zadatku. Jeżeli natomiast konsument, który wpłacił zadatek, nie wywiązuje się z umowy, przedsiębiorca może odstąpić od umowy i otrzymany zadatek zatrzymać;
• Zaliczka – wcześniej zapłacona część umówionej ceny, o którą to kwotę w przypadku wykonaniu umowy pomniejszona jest cena.

Reklamacja z tytułu rękojmi

W przypadku umów sprzedaży towarów, w których wystąpiły wady stosuje się przepisy art. 556-576 kodeksu cywilnego (Dz. U. 2020, poz. 1740 ze zm.). Zgodnie ze wskazanymi przepisami sprzedawca odpowiada za ujawnioną wadę fizyczną lub prawną z tytułu rękojmi.

Stosownie do treści art. 556¹§1 kodeksu cywilnego wada fizyczna towaru polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

1. nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia,
2. nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór,
3. nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia,
4. została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Rzecz sprzedana ma wadę fizyczną także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy (art. 556¹§3 kc).

Od wady fizycznej należy odróżnić wadę prawną. Poprzez wadę prawną zgodnie z treścią art. 556³ kodeksu cywilnego rozumie się sytuację, gdy rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu; w razie sprzedaży prawa sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie prawa.

Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy, co wynika wprost z przepisu art. 557 kodeksu cywilnego.

Przy odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi jeżeli wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego (art. 556² kodeksu cywilnego) tj. w chwili wydania rzeczy kupującemu. Przyjęcie takiego domniemania powoduje, że to na sprzedawcy będzie spoczywać obowiązek przeprowadzenia dowodu uchylającego domniemanie.

Stosownie do przepisu art. 568§1 kodeksu cywilnego sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości - przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu.

Jeżeli kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu.

Powołując się na rękojmię konsument ma możliwość wyboru jednego z czterech alternatywnie przedstawionych uprawnień:

• usunięcie wady - art. 561 kodeksu cywilnego,
• wymiana rzeczy wadliwej na wolną od wad - art. 561 kodeksu cywilnego,
• obniżenie ceny - art. 560 kodeksu cywilnego,
• odstąpienia od umowy - art. 560 kodeksu cywilnego, przy czym kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna (art. 560§4 kc).

W przypadku rzeczy podlegających montażowi, gdzie zamontowanie rzeczy jest niezbędne do korzystania z niej, zgodnie z treścią art. 561¹ §1 kodeksu cywilnego jeżeli rzecz wadliwa została zamontowana, kupujący może żądać od sprzedawcy demontażu i ponownego zamontowania po dokonaniu wymiany na wolną od wad lub usunięciu wady. W razie niewykonania tego obowiązku przez sprzedawcę kupujący jest upoważniony do dokonania tych czynności na koszt i niebezpieczeństwo sprzedawcy. Przez niewykonanie obowiązku przez sprzedawcę należy rozumieć zarówno odmowę spełnienia żądania kupującego i milczenie sprzedawcy, jak również uchybienie przez sprzedawcę umówionemu lub wyznaczonemu terminowi demontażu lub ponownego montażu rzeczy. Stosownie do art. 561¹§2 kodeksu cywilnego sprzedawca może odmówić demontażu i ponownego zamontowania, jeżeli koszt tych czynności przewyższa cenę rzeczy sprzedanej.

Kupujący, który wykonuje uprawnienia z tytułu rękojmi, jest obowiązany na koszt sprzedawcy dostarczyć rzecz wadliwą do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży, a gdy takiego miejsca nie określono w umowie - do miejsca, w którym rzecz została wydana kupującemu - art. 561²§1 kodeksu cywilnego.

Jeżeli ze względu na rodzaj rzeczy lub sposób jej zamontowania dostarczenie rzeczy przez kupującego byłoby nadmiernie utrudnione, kupujący obowiązany jest udostępnić rzecz sprzedawcy w miejscu, w którym rzecz się znajduje.

Zgodnie z przepisem art. 561⁵ kodeksu cywilnego jeżeli konsument zażądał wymiany rzeczy lub usunięcia wady albo złożył oświadczenie o obniżeniu ceny, określając kwotę, o którą cena ma być obniżona, a sprzedawca nie ustosunkował się do tego żądania w terminie czternastu dni, uważa się, że żądanie to uznał za uzasadnione. Przepis ten może zostać skutecznie zastosowany, gdy konsument skonkretyzował swoje żądanie, a więc złożył oświadczenie o obniżeniu ceny wskazując o jaką kwotę cena ma zostać obniżona bądź zażądał od sprzedawcy wymiany rzeczy wadliwej na wolną od wad lub jej naprawy. Niewystarczającym jest tylko zawiadomienie sprzedawcy o wadzie bez skonkretyzowania uprawnienia – w takiej sytuacji przewidywany 14-dniowy termin do ustosunkowania się nie rozpocznie biegu.

Powyższe domniemanie nie ma zastosowania w przypadku oświadczenia o odstąpieniu od umowy złożonego przez konsumenta.

Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku licząc od dnia stwierdzenia wady (art. 568 § 2 kodeksu cywilnego), przy czym bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem dwóch lat od dnia wydania rzeczy kupującemu.

W odniesieniu do wad prawnych rzeczy sprzedanej obowiązują takie same reguły dla skutków upływu czasu, jak przy wadach fizycznych sprzedanej rzeczy. Terminy na zgłoszenie roszczeń przez kupującego, w zależności od przedmiotu sprzedaży – wynoszące dwa lub pięć lat i biegną od dnia, w którym kupujący dowiedział się o istnieniu wady.

W przypadku wad prawnych kupujący jest narażony na roszczenia osoby trzeciej, dochodzącej swoich praw do rzeczy. Jeżeli zostanie przez osobę trzecią wszczęte przeciwko kupującemu postępowanie sądowe, na kupującym zgodnie z treścią art. 573 kodeksu cywilnego spoczywa szczególny akt staranności polegający na obowiązku zawiadomienia o tym fakcie sprzedawcy.

W przypadku wady prawnej konsument ma możliwość żądania naprawienia szkody. Zgodnie z treścią art. 574 kodeksu cywilnego:

Art. 574

§  1. Jeżeli z powodu wady prawnej rzeczy sprzedanej kupujący złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny, może on żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady, choćby szkoda była następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności, a w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy, zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł z nich korzyści, a nie otrzymał ich zwrotu od osoby trzeciej, oraz zwrotu kosztów procesu. Nie uchybia to przepisom o obowiązku naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

§  2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w razie dostarczenia rzeczy wolnej od wad zamiast rzeczy wadliwej.

Gwarancja

Gwarancji z reguły udziela producent, ewentualnie dystrybutor bądź importer - rzadko gwarancji udziela sam sprzedawca, choć jest to dopuszczalne. W przypadku korzystania z reklamacji z tytułu gwarancji kluczowe znaczenie mają zapisy dokumentu gwarancyjnego, jaki konsument otrzymał przy zakupie towaru. Na gwarancję można się powołać tylko i wyłącznie wtedy, gdy jej udzielono.

Należy pamiętać, że przepisy kodeksu cywilnego art. 577 – 582 regulują pewne ogólne postanowienia dotyczące gwarancji, zaś kluczowe znaczenie mają zapisy znajdujące się w dokumencie gwarancyjnym.

Udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Gwarant formułuje oświadczenie gwarancyjne w sposób jasny i zrozumiały, a gdy rodzaj informacji na to pozwala - w powszechnie zrozumiałej formie graficznej.

Należy przy tym podkreślić, że gwarantowi wolno ograniczyć możliwość złożenia reklamacji w przypadku wybranych wad towaru lub jego określonych części składowych. Gwarant ma również prawo dobrowolnie określić okres ochrony gwarancyjnej, np. na rok. Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi dwa lata licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.

Konsument korzystając z gwarancji powinien dostarczyć wadliwy towaru na koszt gwaranta do miejsca wskazanego w gwarancji lub miejsca, gdzie go wydano.

Konsument składając reklamację sam decyduje czy składa ją w trybie gwarancji (jeśli ją otrzymał), czy też rękojmi. Sprzedawca nie ma prawa decydować w tym względzie. Przy składaniu reklamacji należy zwracać szczególną uwagę na to, co jest zapisane w zgłoszeniu reklamacyjnym, tak by faktycznie korzystać z wybranego przez siebie reżimu (tj. reklamacji do sprzedawcy lub gwarancji).

Zawarcie umowy poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość

Uprawnieniem, które przysługuje konsumentom w przypadku zawarcia umowy na odległość (np. za pomocą telefonu, Internetu) lub poza lokalem przedsiębiorstwa (np. na pokazie, zakup od akwizytora) jest możliwość odstąpienia od umowy. Do tego rodzaju umów zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2020 r., poz. 287 ze zm.).

Stosownie do treści art. 27 ustawy konsument może odstąpić od umowy w terminie 14 dni, nie podając przyczyny odstąpienia. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem (art. 30 ust. 2).

Z treści art. 29 ustawy wynika, że jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia upływu terminu, o którym mowa w art. 27. Natomiast w sytuacji, w której konsument został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy przed upływem terminu, o którym mowa w zdaniu poprzednim, termin do odstąpienia od umowy upływa po 14 dniach od udzielenia konsumentowi informacji o tym prawie.

W przypadku odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa umowę uważa się za niezawartą, co wynika z treści art. 31 ustawy. Opisany skutek następuje z mocą wsteczną, co oznacza, że umowę traktuje się tak, jakby nigdy nie była zawarta.

Odstąpienie od umowy wywiera również skutek wobec umów dodatkowych. W chwili odstąpienia przez konsumenta od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa wygasają powiązane z nią umowy dodatkowe zawarte przez konsumenta, jeżeli na ich podstawie świadczenie jest spełniane przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią na podstawie porozumienia z przedsiębiorcą (art. 37 ust. 1). Konsument nie ponosi kosztów związanych z wygaśnięciem tych umów, z wyjątkiem kosztów określonych w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35. Jeżeli umowa dodatkowa została zawarta z osobą trzecią, przedsiębiorca informuje tę osobę o odstąpieniu przez konsumenta od umowy (art. 37 ust. 2).

Stosownie do regulacji zawartych w art. 30 ustawy do odstąpienia wystarczy złożenie przedsiębiorcy oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Oświadczenie może być złożone w każdy sposób dostatecznie wyrażający wolę konsumenta, co oznacza możliwość dokonania tego także ustnie lub nawet poprzez samo odesłanie produktu. Dla ewentualnych celów dowodowych i uniknięcia sytuacji spornych najlepiej złożyć oświadczenie w formie pisemnej poprzez wysłanie listu poleconego za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, gdyż konsument ma potwierdzenie, że oświadczenie dotarło do sprzedawcy. Konsument może również osobiście złożyć takie pismo w lokalu przedsiębiorcy, przy czym na drugim egzemplarzu oświadczenia o odstąpieniu należy żądać potwierdzenia otrzymania pisma.

Jeśli przedsiębiorca zapewnia możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną, to w tego rodzaju wypadkach konsument może także odstąpić od umowy przy wykorzystaniu wzoru formularza odstąpienia od umowy lub też przez złożenie oświadczenia na stronie internetowej przedsiębiorcy.

Stosownie do treści art. 27 ustawy konsument może odstąpić od umowy bez ponoszenia kosztów, z wyjątkiem niektórych kosztów enumeratywnie wymienionych w treści ustawy.

Kwestie zwrotu płatności przez przedsiębiorcę reguluje przepis art. 32 ustawy, zgodnie z którym:

Art.  32.

1. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy.

2. Przedsiębiorca dokonuje zwrotu płatności przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego z żadnymi kosztami.

3. Jeżeli przedsiębiorca nie zaproponował, że sam odbierze rzecz od konsumenta, może wstrzymać się ze zwrotem płatności otrzymanych od konsumenta do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania, w zależności od tego, które zdarzenie nastąpi wcześniej.

Ustawa w przepisie art. 38 wymienia zamknięty katalog sytuacji, w których pomimo dokonania zakupu towaru poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość konsumentowi nie przysługuje prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni.  Ma to zastosowanie do umów:

1. o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy;
2. w której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy;
3. w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb;
4. w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia;
5. w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
6. w której przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami;
7. w której przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, których cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań na rynku, nad którymi przedsiębiorca nie ma kontroli;
8. w której konsument wyraźnie żądał, aby przedsiębiorca do niego przyjechał w celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji; jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatkowo inne usługi niż te, których wykonania konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż części zamienne niezbędne do wykonania naprawy lub konserwacji, prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi w odniesieniu do dodatkowych usług lub rzeczy;
9. w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
10. o dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenumeratę;
11. zawartej w drodze aukcji publicznej;
12. o świadczenie usług w zakresie zakwaterowania, innych niż do celów mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi;
13. o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy.

Umowę sporządzoną na piśmie i wszelkie jej załączniki czytamy przed jej podpisaniem!!!