Krótka historia polskiego kina: Ręce do góry

Kino Centrum wraz ze Stowarzyszeniem Kin Studyjnych zapraszają na kolejny film w cyklu ,,Krótka historia polskiego kina”. W niedzielę, 14 kwietnia, o 16.00 na dużym ekranie zobaczymy odnowiony  cyfrowo film z 1967 roku w reżyserii Jerzego Skolimowskiego ,,Ręce do góry”. To film, który w zasadzie zdemolował mi życie – mówił reżyser podczas jednego z wywiadów.

Przypomnijmy, że druga część przeglądu „Krótka historia polskiego kina” poświęcona jest twórcom osobnym. Zawiera wybitne dzieła stworzone przez twórców, którzy działali na marginesie i podążali własnymi ścieżkami. Po latach zyskiwali status wizjonerów i pchali polskie kino na nowe, niezbadane ścieżki.

W przeglądzie znalazły się zarówno odważne eksperymenty formalne jak i nieoczywiste filmy gatunkowe. Dzieła kultowe i zapomniane arcydzieła. Ale przede wszystkim filmy, które, także dzięki wspaniałej cyfrowej rekonstrukcji, nadają się idealnie do ponownego odkrycia w kinach.

Za nami już pokazy dwóch filmów: w lutym obejrzeliśmy ,,Ostatni dzień lata” w reżyserii Tadeusza Konwickiego, a w marcu ,,Nóż w wodzie” w reżyserii Romana Polańskiego.

W kwietniu czas na dramat Jerzego Skolimowskiego ,,Ręce do góry”. To opowieść o dobrze sytuowanych lekarzach, którzy spotykają się na zjeździe absolwentów akademii medycznej i postanawiają jechać nocą do kolegi, który nie przyjął zaproszenia. Zasadnicza część filmu – czarno-biała opowieść o przyjaciołach – powstała w 1967 roku, ale została zatrzymana przez cenzurę. W wyniku rozmów z urzędnikami Skolimowski podjął decyzję o emigracji. Po 14 latach powrócił do tego filmu, na zaproszenie władz kinematografii w okresie solidarnościowej odwilży i w 1981 roku dokręcił kolorowy prolog, w którym wyjaśnia swoją ówczesną sytuację i obecną kondycję. Muzykę do filmu skomponował Krzysztof Komeda.

- Ten film w zasadzie zdemolował mi życie. Byłem zmuszony do emigracji – mówił w jednym z wywiadów Jerzy Skolimowski. – Myśleliśmy, że film mógł być pewnym znakiem, głosem, ale cenzura w Polsce miała się wówczas dobrze. Ambasador Związku Radzieckiego nie znosił szczególnie jednej sceny.

Chodziło oczywiście o scenę, gdy studenci przygotowali w czynie społecznym wielkoformatowy portret Stalina, przez przypadek z podwójną parą oczu.

Pierwszy pokaz filmu odbył się 12 grudnia 1981 roku (w przeddzień ogłoszenia stanu wojennego w Polsce). Jak wspomina Jerzy Skolimowski, gdy publiczność wychodziła z Sali Kongresowej na ulicach były już czołgi. Był to wtedy pierwszy i jedyny pokaz filmu ,,Ręce do góry”.

Film trwa 77 minut. Bilety na seans kosztują: 10 zł, a przed pokazem obejrzymy wideoprelekcję Tomasza Kolankiewicza, kuratora przeglądu, który przybliży najciekawsze aspekty filmu.

Więcej o filmie: Prolog w kolorze wprowadza w okoliczności realizacji oryginalnego filmu „Ręce do góry”. Po trylogii z Andrzejem Leszczycem reżyser zdecydował się uczynić go jednym z bohaterów – piątki bohaterów, którzy spotykają się po latach na balu absolwentów akademii medycznej. Ich pseudonimy: Zastawa (J. Skolimowski), Opel Rekord (T. Łomnicki), Alfa (J.Szczerbic) i Romeo (A. Hanuszkiewicz), Wartburg (B. Kobiela) sygnalizują status materialny i korzyści czerpane z małej stabilizacji lat 60. Próbą dla ich charakterów okazała się afera z okresu studiów, kiedy w czynie społecznym przygotowali wielkoformatowy portret Stalina, przez przypadek z podwójną parą oczu. Zasadnicza część filmu – czarno-biała opowieść o przyjaciołach – powstała w 1967 roku, ale została zatrzymana przez cenzurę. W wyniku rozmów z urzędnikami Skolimowski podjął decyzję o emigracji. Powrócił do tego filmu, na zaproszenie władz kinematografii w okresie solidarnościowej odwilży i w 1981 roku dokręcił kolorowy prolog, w którym wyjaśnia swoją ówczesną sytuację i obecną kondycję. Ilustruje go zdjęciami z planu filmu „Fałszerstwo” (1981) Volkera Schlondorffa, w którym wystąpił jako aktor w roli fotoreportera w zrujnowanym wojną Bejrucie. Ponadto zdjęciami z Londynu, m.in. marszów poparcia dla Solidarności. Muzykę do filmu skomponował Krzysztof Komeda. Natomiast w prologu wykorzystano fragment Kosmogonii Krzysztofa Pendereckiego. Eseistyczne walory prologu budują też cytaty ze współczesnego polskiego malarstwa: Edwarda Dwurnika, Teresy Pągowskiej, Zdzisława Beksińskiego i inni.

Tytuły:

LUTY - Ostatni dzień lata, reż. Tadeusz Konwicki 1958 - 18 LUTEGO, godz. 14.30

MARZEC - Nóż w wodzie, reż. Roman Polański 1962, 9 MARCA, GODZ. 16.30

KWIECIEŃ - Ręce do góry, reż. Jerzy Skolimowski 1967 – 14 KWIETNIA, godz. 16.00

MAJ - Słońce wschodzi raz na dzień, reż. Henryk Kluba 1967

CZERWIEC - Trzecia część nocy, reż. Andrzej Żuławski 1971

LIPIEC - Na wylot, reż. Grzegorz Królikiewicz, 1972

SIERPIEŃ - Rejs, reż. Marek Piwowski, 1970

WRZESIEŃ - Konopielka, reż. Witold Leszczyński 1982

PAŹDZIERNIK - Krzyk, reż. Barbara Sass 1983

LISTOPAD - O-bi O-ba. Koniec cywilizacji, reż. Piotr Szulkin 1984

Organizator przeglądu: Stowarzyszenie Kin Studyjnych

Kurator przeglądu: Tomasz Kolankiewicz

Partnerzy: WFDiF, DI Factory

Przegląd współfinansowany ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej