Transformacja z unijnym dofinansowaniem - Wielkopolska Wschodnia w czołówce regionów węglowych w Polsce
Wielkopolska Wschodnia kroczy pewnie w kierunku zrównoważonej przyszłości
i neutralności klimatycznej ze wsparciem funduszy unijnych.
Niespełna 2 lata od zatwierdzenia przez Komisję Europejską regionalnego programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 (FEW), region wykorzystał już 70% z ponad półtora miliarda zł przekazanych z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji środków. Projekty mają na cel transformację gospodarki, wsparcie rozwoju zawodowego ludzi dotkniętych transformacją energetyczną, oraz poprawę jakości środowiska.
Ponad półtora miliarda zł, które zostały przeznaczone z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST) dla regionu Wielkopolski Wschodniej, to środki przekazane na wsparcie rynku pracy, gospodarki, systemu kształcenia, środowiska i energetyki odnawialnej, transportu zeroemisyjnego i kapitału społecznego, dla liczącej ponad 400 tysięcy mieszkańców tej części Wielkopolski. Celem prowadzonych zmian jest transformacja regionu, który przez lata opierał się na sektorze wydobywczo-energetycznym.
„Jako Unia Europejska, mamy ambitny plan by do 2050 roku kraje UE były neutralne klimatycznie. Aby to osiągnąć konieczne jest odejście od energetyki opartej na paliwach kopalnych i wygaszanie kopalni. Wszystkie kraje członkowskie, których ważnym elementem gospodarki jest, a dokładniej był, węgiel mierzą się z potężnym wyzwaniem - należy zatem wspierać te regiony, by rozwijały się w takim samym tempie jak robią to inne. Cieszy nas niezwykle tempo prac i strategia jaką obrała Wielkopolska Wschodnia. Przyjęcie zmian stanowi kluczową szansę na rozwój regionalny i lepszą przyszłość,” – mówi Angela Martinez Sarasola, Head of Unit for Poland z DG REGIO w Komisji Europejskiej.
Fundusz Sprawiedliwej Transformacji szansą dla regionu
Projekty programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 (FEW) wpłyną na transformację gospodarki, rozwój zawodowy oraz poprawę jakości środowiska. Te o największej skali to:
Projekt pracowniczy „Droga do zatrudnienia po węglu” o wartości 257 mln zł, z czego 180 mln zł pochodzi z FST. Projekt koncentruje się w szczególności na aktywizacji zawodowej i przekwalifikowaniu 2200 pracowników sektora wydobywczego i energetyki konwencjonalnej z Zespołu Elektrowni Pątnów Adamów Konin (ZEPAK), którzy stracili pracę lub są zagrożeni jej utratą w związku z odchodzeniem od węgla brunatnego;
„Wsparcie zmiany społecznej w Wielkopolsce Wschodniej” o wartości 17 mln zł, w tym 11,9 mln zł z FST. Celem inicjatywy jest wzmocnienie instytucji i społeczności lokalnych w transformacji energetycznej regionu oraz wsparcie mieszkańców Wielkopolski Wschodniej narażonych na negatywne skutki transformacji;
„Rozwój studiów o profilu praktycznym oraz form kształcenia ustawicznego dostosowanych do potrzeb Wielkopolski Wschodniej” (o wartości 12,3 mln zł, w tym 8,6 mln zł z FST. Celem projektu jest zapewnienie dorosłym mieszkańcom regionu możliwości nabycia kompetencji i kwalifikacji. Projekt koncentruje się na ofercie edukacyjnej Akademii Nauk Stosowanych w Koninie, jedynej publicznej uczelni wyższej w subregionie;
Wsparcie inwestycji w mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP) – łącznie 156,6 mln zł w ramach Regionalnej Pomocy Inwestycyjnej (RPI);
„Przybliżenie Wielkopolski Wschodniej do osiągnięcia neutralności klimatycznej” - inwestycje poprawiające efektywność energetyczną budynków użyteczności publicznej w Koninie o wartości 17,8 mln zł, w tym 12,4 mln zł z FST. Projekt obejmuje Żłobek Miejski, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, III Liceum Ogólnokształcące im. C.K. Norwida oraz Miejską Bibliotekę Publiczną oraz Zespół Szkół Górniczo-Energetycznych im. Staszica i zakłada on m.in. montaż paneli fotowoltaicznych oraz instalację Systemu Zarządzania Energią.
„Rozpoczynając prace nad koncepcją sprawiedliwej transformacji regionu wiedzieliśmy, że kluczowe znaczenie będzie miała współpraca pomiędzy samorządami, przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi i mieszkańcami. Ogromnym optymizmem napawać może fakt, że już teraz, niecałe 2 lata od zatwierdzenia przez KE regionalnego programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 (FEW) skorzystaliśmy z 70% środków a projekty zaczynają być wdrażane. Najwięcej środków, aż 334 mln zł przeznaczono na dwa projekty strategiczne, czyli projekt pracowniczy "Droga do zatrudnienia po węglu" i projekt "Niskoemisyjny transport publiczny w subregionie konińskim". Dzięki temu projektowi, Konin zyska m.in. 10 zeroemisyjnych autobusów wodorowych, zajezdnię autobusową z samowystarczalnym energetycznie budynkiem oraz stację tankowania wodoru. Do zagospodarowania jest jeszcze 30% przyznanych środków, więc mamy przestrzeń dla programowania dalszego wsparcia” – informuje Maciej Sytek, Prezes Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie - Instytucji Pośredniczącej we wdrażaniu Funduszu Sprawiedliwej Transformacji w Wielkopolsce Wschodniej.
Do końca lipca 2024 r. wybrano do dofinansowania 117 projektów o łącznej wartości 776,8 mln zł. Najwięcej projektów wybranych do dofinansowania dotyczyło wsparcia inwestycji w małe i średnie przedsiębiorstwa (96 projektów).
W najbliższych miesiącach planowane jest uruchomienie kolejnych naborów wniosków ze środków FST Osoby zainteresowane kształtowaniem przyszłości regionu lub mające pomysły na jego transformację, mogą zapoznać się ze szczegółami na stronie internetowej Agencji Rozwoju Regionalnego w Koninie.
Czym jest Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST)
Przejście do gospodarki neutralnej dla klimatu jest niezbędne dla przyszłości naszej planety, ale stanowi znaczne wyzwanie, zwłaszcza dla regionów i pracowników zależnych od tradycyjnych gałęzi przemysłu. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (Just Transition Fund, JTF) to inicjatywa mająca na celu wsparcie tych, którzy są najbardziej dotknięci tą zmianą, dostarczając im pomocy finansowej i zasobów do adaptacji.
Fundusz wspiera regiony i pracowników najbardziej dotkniętych tą transformacją, zapewniając pomoc finansową i sprzyjając zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu. Jest kluczowym elementem Europejskiego Zielonego Ładu (https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en, gwarantując, że przejście do zielonej gospodarki jest sprawiedliwe i inkluzywne. Celem jest nie pozostawienie nikogo z tyłu, poprzez oferowanie ukierunkowanego wsparcia najbardziej narażonym regionom i społecznościom.
